| Fikh Ekber Serh |
| Aliyyül Kari |
| 154 |
| Türkçe |
|
|
| PDF indirin |
| Kağıt Kapak için |
Fikh Ekber Serh
el-Fıkhü’l-Ekber Hakkında
Ehl-i sünnet’in hem akaid hem de fıkıh ilminin oluşmasına büyük katkılarda bulunan Ebû Hanîfe, akaidi konu edinen ilme “el-fıkh fi’d-dîn” (el-Fıḳhü’l-ekber, Süleymaniye Ktp., İbrâhim Efendi, nr. 00372, vr. 100a) ve “el-fıkhü’l-ekber” (Cûzcânî, Şerḥu’l-Fıḳhi’l-ekber, Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 3139, vr. 117b) adlarını vermiştir. Kendisine bu konuda çeşitli eserler atfedilmiş olup bunlardan el-Fıḳhü’l-ekber adıyla şöhret bulan risâlesi iki ayrı rivayetten oluşmaktadır.
Bu kitapta Ebû Hanîfe’nin öğrencilerinden Ebû Mutî‘ el-Belhî ve oğlu Hammâd b. Ebû Hanîfe aracılığıyla gelen iki farklı rivayet yer almaktadır. İlk rivayet daha sonra el-Fıḳhü’l-ebsaṭ olarak tanınırken, ikinci rivayet el-Fıḳhü’l-ekber olarak bilinmektedir.
Kitapta Ebû Hanîfe‘ye atfedilen görüşler, ilk dönem âlimlerinden İbn Abdülber, Hatîb el-Bağdâdî, Nûreddin es-Sâbûnî ve Cemâleddin el-Konevî gibi isimler tarafından da teyit edilmektedir. Ayrıca son dönem müelliflerinden Taşköprizâde ve Kâtib Çelebi gibi isimlerin eserlerinde de Ebû Hanîfe’ye el-Fıḳhü’l-ekber adlı bir risâle nisbet edilmektedir.
Kitabın muhtevasının Ebû Hanîfe’nin görüşlerini tam olarak yansıtmadığı, sonradan ilâveler yapılmış olabileceği görüşü de kabul görmektedir. Bu ilâveler arasında İmam-ı Âzam’ın döneminde tartışılmayan konuların yer aldığı ve bazı felsefî terimlerin kullanıldığı belirtilmektedir.
el-FIKHÜ’l-EKBER, İslam akaid ve fıkıh ilminin gelişimine önemli katkılar sağlayan Ebû Hanîfe’nin düşüncelerini içeren bir eser olarak bilinmektedir. Kitap, akaid ve fıkıh konularında derinlemesine bir araştırma sunmakta ve ilgili dönemdeki tartışmalara ışık tutmaktadır.
El-Fıḳhü’l-ekber, Ebû Hanîfe’nin Ebû Mutî‘ el-Belhî’ye verdiği cevaplardan oluşan bir risaledir. Soruların bir kısmı doğrudan Ebû Mutî‘ tarafından, bir kısmı ise meçhul sîgasıyla veya soru hazfedilerek yer alır.
Risale, fıkıh, iman, Allah’ın sıfatları, kader, emir bi’l-ma‘rûf nehiy ani’l-münker, büyük günahlar, tekfir meselesi, kabir azabı, cennet ve cehennem gibi konuları kapsar. Hammâd rivayetinde ise iman esasları, Allah’ın birliği, sıfatları, peygamberler, mürtekib-i kebîre, tekfir, namaz, mûcize, keramet, kıyamet alametleri gibi konular ele alınır.
Risale, farklı itikadi fırkaların görüşlerini reddetme ve İslam akidesini anlatma amacıyla kaleme alınmıştır. El-Fıḳhü’l-ekber’in Ebû Mutî‘ el-Belhî rivayeti ve Hammâd b. Ebû Hanîfe rivayeti olmak üzere farklı nüshaları bulunmaktadır. Bu risalelerin çeşitli şerhleri ve tercümeleri yapılmıştır.
FIKH-I EKBER ŞERH-İ
- FIKH-I EKBER 5
- Önsöz 5
- İmam Âzam’ın Hayatından Bir Özetleme 6
- Doğumu ve Yetişmesi: 6
- Nesebi: 6
- İlme İntisab Etmesi: 6
- Hocaları: 7
- Fıkıh İlminde Temayüzü: 7
- VII -Akaidde Mezhebi: 8
- VIII -Hazır Cevaplığı: 8
- X-Kadılıktan Kaçınması: 10
- XI-Hapsedilmesi ve Vefatı: 11
- Y Vehbi Yavuz 11
- Giriş 11
- Selefin Kelâm İlmine Karşı Çıkmalarının Sebepleri: 13
- Netice: 14
- İman Esasları 16
- Tevhidin Esasları: 16
- Tevhidin Çeşitleri: 17
- Tevhid’den Bahseden Âyetler 17
- Meleklere Îman : 19
- Kitaplara İman: 19
- Peygamberlere İman: 19
- Öldükten Sonra Dirilmeye İman 20
- Kadere İman: 21
- Öldükten Sonra Hesap Günü : 21
- Allah’ın Birliği : 21
- Burhan-i Temânü: 22
- Allah’ın Eşsizliği: 22
- Zâti Ve Fi’lî Sıfatlar: 23
- Zatî Sıfatlab 23
- Allah’ın Konuşması Nasıl Olur? : 24
- Görme Ve İşitme Sıfatları 25
- İrade: 26
- Fî’lî Sıfatlar: 27
- Allah’ın İsim Ve Sıfatları: 29
- Bütün Sıfatlar Ezelidir: 30
- Allah’ın Sıfatları Yaratılmış Değildir: 30
- Kur’an-ı Kerîm Allah Kelamıdır, Yaratılmış Değildir; 30
- Kuran’daki Kıssalar Allah Kelâmıdır ; 32
- Kuranda Geçen Yaratıklara Ait Sözler Yaratılmıştır : 33
- Musa (AS)’ ın Allah İle Konuşması: 33
- Hiç Bir Varlık Allah’a Benzemez: 34
- Allah’ın Sıfatları Kullar Gibi Vasıtalı Değildir: 35
- Kelâm Meselesindeki Görüşler: 36
- Allah Teâla Bir Şeydir : 38
- Allah Teâlâ Cisimsiz, Cevhersiz Var Olan Bir Şeydir; 39
- Allah Teâlâ Sınırlı Değildir: 39
- El – Yüz Gibi Sıfatlar Allah’ın Keyfiyetsiz Sıfatlarıdır: 40
- Müteşabîh Âyetler Tevil Edilemez: 40
- Allah Her Şeyi Yoktan Var Etmiştir 42
- Allah Ezelde Her Şeyi Bilendir 42
- Her Seyî Takdir Eden Yüce Allahtır 42
- Hayır Ve Şer Allah’ın Takdiri Île Var Olur: 43
- Allah Her Şeyi Önceden Yazı İle Yaratır: 43
- Kaza İle Kader Allah’ın Sıfatlarıdır : 43
- Kulun İşi Kendi İradesi İle Meydana Gelir: 44
- Kader Hakkındaki Münakaşalar 45
- Allah Teâlâ Her Şeyi Olduğu Gibi Bilir ; 47
- Küfür De Îman Da Kulun Kendi Kazancıdır 47
- Âdem (AS) in Zürriyetinin Yaratılması: 47
- Allah’a Verilen Ezeli Sözü Bozmak : 48
- Allah; Kulları Küfre Zorlamaz 49
- Kul İşinin Yaratıcısı Değildir 49
- Allah Kötülüğü De İyiliği De Murad Edee: 52
- Peygamberler Masumdur; 55
- Bazı Peygamberler Kusur İşlemiştir : 56
- Hz Peygamber’in Vasıfları 58
- Hz Peygamber Büyük-Küçük Hiç Bir Günah İşlememiştir 59
- Hz Peygamber’den Sonra İnsanların En Faziletlisi: 59
- Hz Peygamberin Ebû Bekir’i Yazılı Bîr Ahit İle Halife Nasb Etmekten Vazgeçmesi : 59
- Hz Ömer’in Faziletti: 60
- Hz Osman’ın Fazileti: 60
- Hz Alî’nin Fazileti: 60
- Dört Halife Gerçek Halifedîr : 61
- Sahabileri Hayırla Anmak: 62
- Büyük Günah İşlemekle Mü’min Kâfir Olmaz 62
- Günahkâr Kimse De Gerçek Mü’mîndir : 63
- Mutezilenin Ehl-İ Sünnetten Ayrılması: 63
- Mestler Üzerine Mesh Etmek : 64
- Fasıkın Arkasında Namaz Kılmak 64
- Îmanla Ölen Cehennemde Ebedî Kalmayacaktir : 65
- Müminin Ameli Zayî Olmaz : 66
- Peygamberlerde Mucize : 67
- Velîlerin Kerametleri 67
- Kafirlerde Gökülen Hârikalar, Mucize Değildir : 68
- Kafirlerin Elindeki Hârikalar İsyan Ve Küfürlerini Artırır : 69
- Allah Ezelde Yaratıcı Ve Rızık Verendir : 70
- Allah’ı Görmek : 70
- Rüyada Allah’ı Görmek: 71
- Yok Olan Birşey Midir? 71
- İmanın Kısımları: 72
- İman Artmaz – Eksilmez: 73
- Müminlerin İmanda Eşitliği : 74
- İslam’ın Hakikati 75
- Dinin Hakikati 75
- Allah’ı Tanımak : 76
- Allah’a Hakkıyla Kulluk Etmek 76
- Müminlerin Eşitliği 77
- Allah Fazlı İle İhsan Eder Adaleti İle Ceza Verir: 78
- Peygamberlerin Şefaati: 78
- Amellerin Tartılması 79
- Kıyamette Hasımlaşma: 80
- Havz-ı Kevser Haktır 81
- Cennet Ve Cehennem Hayatının Ebedîliği: 83
- Allah’ın Hidayet Vermesi Ve Saptırması : 83
- Kabirde Soru Sorulması: 84
- Kabir Azabı Ve Ruhların İadesi 84
- Allah’ın Sıfatlarını Farsça Söylemek 87
- Allah’a Yakınlık-Uzaklık Keyfiyetsizdir : 87
- Kur’an-ı Kerim Mushaf’larda Yazılı Olan Allah Kelamıdır 88
- Peygamberlerin Îman Üzerinde Öldüğü Kesindir: 90
- Ebu Tâlib’in Kafir Olarak Ölmesi : 90
- Hz Peygamberin Çocukları 90
- Hz Peygamberin Hanımları: 92
- İnançtaki Şüpheleri Gidermek: 92
- Miraca İnanmak: 92
- Deccal, Ye’cüc-Me’cüc’ün Çıkması Ve HzÎsa’nın İnmesi 93
- Miraç Ve Allah’a Mekân İsnadı: 94
- Hz Peygamber’den Sonra En Üstün Peygamber 96
- Meleklerin İnsanlardan Üstünlüğü 98
- Sahabe’nin En Üstünü : 99
- Müctehitlerin Üstünü: 99
- Sahabe Çocuklarının Üstünlüğü 100
- Hiçbir Veli Peygamber Derecesine Ulaşamaz 100
- Kul’dan Hiçbir Suretle Teklifler Düşmez: 101
- Naslar Zahirî Mânâlarına Alınır 101
- Allah’ı Görmek Hakkındaki İhtilaflar 102
- Rüyada Allah’ı Görmek 103
- Öldürülen Eceli İle Ölür 103
- Ruh Yaratılmıştır 104
- Rızkın Taksimi 105
- Kul İçin Yararlı Olanı Yapmak Allah Üzerine Gerekli Değildir: 105
- Haram Da Rızıktır 105
- Allah Vaadinden Dönmez, Vaidinden Dönebilir 106
- Küçük Günahlardan Dolayı Azab Caizdir 107
- Ölüler İçin Yapılan İyilikler Onlara Fayda Verir 108
- Kafirlerin Duaları Kabul Değildir 109
- Cinlerin Kâfirleri İçin Cehennem Azabı Vardır 110
- Şeytanların İnsanlar Üzerindeki Tasarrufu 111
- Müctehid Hata Da İsabet De Edebilir 111
- İman Artma Ve Eksilme Kabul Etmez 112
- İman İle İslâm Birdir 113
- Allah’ı Akıl İle Bulmak Herkese Farzdır 115
- Allah Teâlâ Zulme Gücü Yetmekle Vasıflanmaz 115
- İmanda İtibar Sonucadır : 116
- Allah, Kula Gücünün Yetmediğini Teklif Etmez : 117
- Taklitçinin İmanı Sahihtir 119
- Sihir Ve Nazar Haktır 121
- Allah’ın Rahmetinden Ümit Kesmek Küfürdür 121
- Kâhinlerin Haberlerine İnanmak: 121
- Kur’an, Söz Ve Mânaya Birlikte Verilen İsimdir 124
- Kötülüğü Helal Kabul Etmek : 124
- Kıble Ehline Kâfir Denmez 125
- Tövbeleri Kabul Etmek Allah’n Bir Lüttudur 126
- Dedikodu Ve İftiranın Tevbesî : 130
- Bütün Günahlardan Tevbe Etmek 131
- İstikamet Kerametten Üstündür 131
- Kıble Ehlinin Tekfiri Caiz Değildir 131
- Kendi İsteği İle Küfür Kelimesini Söylemek Küfürdür 132
- Hz Ebu Bekir’in Hilafetini Ve Sahabîlîğini İnkâr 132
- Dinden Dönmenin Hükmü 132
- Bîdatçılar Birbirine Kâfir, Derler 133
- Mürted Kişiye İslâm’ın Arzedilmesi 133
- Küfrü Gerektiren Düşünceyi Akla Getirmek 134
- Hadisleri İnkâr Etmek 134
- Zorla Hz Peygamber’e Söğmek 135
- Kıraat Ve Namazla İlgili Küfür Sözleri 135
- Kur’an Okumakla Alay Etmek 136
- Kur’an’ın Sözlerini Kendi Sözü İle Karıştırmak 136
- Kur’an’dan Ücret Alma İle İlgili Sözler 137
- Haram İşlerken Bismillah Demek 137
- Namazla İlgili Küfür Sözleri 137
- Farzları İnkâr Etmekle İlgili Sözler 138
- Abdestsiz Olarak Kıbleye Yönelmek 138
- İlim Ve Âlimler Hakkındaki Küfür Sözleri 139
- Kıyafetle İlgili Sözler 139
- Kur’an Öğretenlerle, Vaizlerle Ve İlim Meclisi İle Alay Etmek 139
- Boşanma Ve Âlimlere Hakaretle İlgili Sözler 140
- Allah’ın Rahmetinden Ümit Kesmekle İlgili Sözler 140
- Şeriatla İlgili Küfür Sözleri 140
- Açık Ve Kapalı Küfür Sözleri 141
- Mînhac’ul-Musaün Adlı Kitaptan Bazı Meseleler 148
- Hastalık, Ölüm Ve Kıyametle İlgili Küfür Sözleri 149
- Kıyamet-Cennet Ve Cehennemle İlgili Küfür Sözleri 149