Mecellenin kulli kaideleri ve yeni hukukun ana prinsipleri pdf

Mecellenin Külli Kaideleri ve YENİ HUKUKUN ANA PR NSIPLERI Prof. Mustafa Reşit BELGESAY

Mecellenin kulli kaideleri ve yeni hukukun ana prinsipleri Prof. Mustafa Reşit BELGESAY

Mecellenin Külli Kaideleri ve YENİ HUKUKUN ANA PR NSIPLERI Prof. Mustafa Reşit BELGESAY – ÖNSÖZ

1. Türkiyede 1926 yılına kadar eşyaya müteallik medeni hukuk münasebetlerini tanzim eden «Mecellei Ahkami Adliye» Cevdet Paşanın «Divanı Ahkâmi Adliye» nezaretinde bulunduğu sırada ve onun başkanlığı altında toplanan özel bir komisyon tarafından hazırlanmıştı.

Mecelle, ilmi değeri ne olursa olsun, Türk hukuku alanında önemli bir etap, merhale oldu. Mecelle ile o vakte kadar hükümleri yürüyen Islâm doktorlarının fikir ve kanaatlerini teşkil eden kaideler kümesinden ibaret hukuk sistemi (Fıkıh) bırakılarak yerine herkes için «kolaylıkla mütalaa edilerek «muamelâtını tatbik» ((Mecelle mazbatası)) imkânlarını sağlıyan yazılı hukuk sistemi ikame edildi.

Mecellenin mazbatasında denildiği gibi, «ilmi fıkıh bir bahri bi payan((Ucu bulunmıyan deniz)) olup bundan… halli mesele edebilmek [3], hayliden hayliye maharet ve melekeye mütevakkıf olduğundan başka, mezhebi hanefi üzere tabakatı mütevafitede [4] pek çok müçtehitler gelip ihtilâfatı kesire vuku bulmuş ve fıkhi hanefi [5], Fıkhi safii ((Imami Azamin fikirlerine esas noktalarda muhalif olan buyuk Islam bilgini ve onun disiplinlerinin fikir ve kanaatleri)) gibi tenkih edilemeyip pek müteşaip ve müteşettit»> [7] idi.

Islâm müçtehitleri, fetvacıları, yargıçları çok kere olayların müterafik oldukları ahval ve şartlara ve zamanlarının ahlâki ve ekonomik durumlarının icaplarına uygun kaideler komuşlar, rey ve hüküm vermişlerdi. Mütenakız görünen bütün bu hükümlerin çoğu ahval ve şartların hususiyetleri itibarile doğru ve adil idi ve esaslarda fazla ayrılık yoktu. Bu noktaya «meşakkat teysiri celbeder> kaidesini izah ederken döneceğiz..

İslâm ve Türk hukuk sistemine hâkim olanların en büyük hataları içtihat kapılarını kapayıp evvelki müçtehitlerin hâdiselerin hususiyetlerine göre kodukları hükümleri umumi ve şaşmaz bir kaide imiş gibi şartları tamamen aynı olmıyan hâdiselere tatbik idi. Mecelle de muhteşem, selis, cazip ifadesile bu hatayı işledi.

Zamanla Islâm’hukuku içinden çıkılması ancak büyük bilginlere nasip olabilen karışık bir hal aldı. Her yargıç Islâm hukukunda istediği hükmü bulmakta hiç de güçlük çekmiyordu. Halk yargıçların bu ‘hukuki dui rumdan faydalanarak çeşitli suiistimallerle «murafaatı istedikleri kalba dök tüklerine((Mecelle Mazbatası)) kani idi.

Mecelle, mazbatasında beyan edildiği gibi, yüzlerce yıl önce islâm bilginleri tarafından ileri sürülmüş fikir ve kanaatlerden zamanın ihtiyacına uygun görülenleri toplamakla iktifa etmişti. Mecellede yeni sayılabilen fikirler yoktur.

Gerçekte, Mecelleyi yapanlar İslâm doktorlarının zit mütalâaları arasından zamanın ihtiyacına uygun olanı değil, şahsi kanaatlerine uygun bulduklarını tercih etmişlerdi. Mecelle komisyonunda zamanın ihtiyaclari, hususiyetleri ilmi olarak münakaşa konusu olduğuna dair belirtiler yoktur. Her halde Mecellede mevcut hükümler zamanın icaplarına uygun değildi.

Mecelle islâm doktorlarının tatbik şartlarını pek kesin olarak tayin ettikleri, daha doğrusu, muayyen hâdiselere tatbik edilmek üzere beyan ettikleri, binaenaleyh tefsire pek az müsait bulunan fikirleri genel kaide olarak kabul ediyordu. Bu hukuk sistemi yargıca mütemadiyen değişen hayat şartlarının gereklerine uygun ve davacıları memnun edebilecek hüküm vermesine imkân bırakmadı.

Gelişme ve teamül imkânları bulunmaması itibarile zamanın sosyal ihtiyaçlarını karşılamayan her kanun, her emir, her hukuk kaidesi gibi, zaten hasta doğmuş olan Mecelle de zamanla ölü hale gelmiş, nihayet 1926 da yerini Türk Medeni kanununa bırakmıştır.

MECELLENIN KULLI KAIDELERI VE YENI HUKUKUN ANA PRINSIPLERI PDF

Fakat, her şeye rağmen, zamanında hâkim olan büyük taassup ve şartlar göz önünde tutulunca Mecelle, rolü sadece fertlerin birbirlerile.

for websites